تولیدکننده محتوا کیست؟ مهارت‌ها و مسئولیت‌های او چیست؟

فکر می‌کنید چرا تولید محتوا این‌قدر طرفدار دارد؟ آیا رقیب جدیدی برای تبلیغات پیدا شده است؟

اگر در وب‌سایت‌های کاریابی جستجو کنیم، شرکت‌های بسیاری به‌دنبال جذب کارشناس تولید محتوا یا همان تولیدکننده محتوا هستند. تولیدکننده محتوا یکی از شغل‌های پرطرفدار در بازار دیجیتال مارکتینگ است. از تولید محتوا در وب‌سایت‌ها گرفته تا شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های مختلف مانند اینستاگرام، تلگرام، توییتر و لینکدین یا تولید محتوا در آپارات، یوتیوب و دیگر پلتفرم‌های اشتراک گذاری ویدئو.
با ما همراه باشید تا دربارهٔ قدرت و اهمیت تولید محتوا و ویژگی‌های یک تولیدکننده محتوا صحبت کنیم.

محتوا چیست و چرا تولید محتوا خوب است؟

محتوا در ساده‌ترین تعریف‌ها، ظرف انتقال پیام است. پیامی که از یک انسان به انسان دیگر مخابره و فهم می‌شود. بنابراین تعریف می‌توان انواع محتوای متنی، محتوای تصویری، محتوای ویدئویی، محتوای صوتی و محتوا چندرسانه‌ای و… را در نظر آورد.
همهٔ ما هم تولیدکننده محتوا هستیم و هم مصرف‌کنندهٔ آن و برای تولیدکننده‌های محتوا فرصت عرضهٔ توانایی‌ها زیاد است و این امتیاز این شاخه نسبت به شاخه‌های دیگر کاری است. الان یوتیوبرهایی کم‌سن‌وسالی در جهان وجود دارند که در مدت کوتاهی توانسته‌اند رکوردهای عجیبی رادر جذب مخاطب ثبت کنند.

فقر محتوای فارسی یک فرصت طلایی است!

ما در حوزه‌های مختلف دانش و کسب‌وکار نیاز به تولید محتوای علمی و صحیح به‌زبان شیرین فارسی داریم. فرصتی که برای بسیاری از علاقه‌مندان تولید محتوا در ایران وجود دارد این است که در قلمروهایی که علاقه‌مند یا با تجربه هستند تولید محتوا کنند و از این راه هم شناخته شوند و هم کسب درآمد کنند. فرقی هم نمی‌کند این محتوا، متنی، صوتی یا ویدیویی یا گرافیکی باشد.

چرا تولید محتوا اینقدر مهم است؟

سال ۱۹۹۶ میلادی بود که بیل گیتس، بنیانگذار مایکروسافت این جملهٔ به‌یادماندنی را در قالب تیتر مقاله‌ای که در وب‌سایت مایکروسافت منتشر شد به جهان اعلام کرد: «محتوا پادشاه است.» او این مقاله را این‌گونه شروع کرد: محتوا همان جایی است که انتظار دارم بیشتر پول واقعی در اینترنت از آنجا خلق شود…
بیل گیتس درست می‌گفت! حجم درآمد حاصل از بازاریابی محتوایی در دنیا از سال ۲۰۱۸ و پیش‌بینی آن تا سال ۲۰۲۶ را در نموداری از Statista مشاهده کنید:

تولید محتوا در ایران

در کشور ما هم سال‌هاست که تولید محتوا انجام می‌شود. چه آن زمان که رسانه‌های آنلاین و دیجیتال در کار نبود و مجلات و روزنامه‌ها بیشترین محل تولید و انتشار محتواها بود و چه بعد از ظهور اینترنت و گسترش بازاریابی محتوا و بازاریابی دیجیتال بین کسب‌وکارها و استارتاپ‌ها.

جالب اینکه مطابق آمار Google Trends در ایران از اواخر سال ۲۰۱۹ گرایش به جستجوی عبارت «تولید محتوا» از عبارت «دیجیتال مارکتینگ» هم پیشی گرفته است. همچنین در هنگام نگارش این نوشته، این میل به‌شکل ویژه در عباراتی مانند «تولید محتوا در اینستاگرام» و «تولید محتوا با گوشی» به چشم می‌آید. 

 تولیدکننده محتوا کیست و چه مسئولیت‌هایی دارد؟

تولید کننده محتوا، محتواگر یا محتوا پیشه کسی است که محتوا را خوب می‌فهمد. یعنی بلد است پیام را به مخاطب هدف، به‌شکل شفاف منتقل کند این اولین و مهم‌ترین رسالت یک تولیدکننده محتواست. چنین محتواگری اگر نویسنده است روان و دقیق و در جای لازم، خلاقانه می‌نویسد؛ اگر گرافیست است، محتواهای دیداری چشم‌نواز و خلاقانه خلق می‌کند؛ اگر تولیدکننده محتوای صوتی است، نیک می‌داند که چطور شنونده را تا پایان پیام صوتی‌اش نگه‌دارد.

تولیدکننده محتوا متنی، کارشناس تولید محتوا یا نویسنده محتوا

این روزها که تولید محتوا متنی از پرطرفدارترین انواع محتوای درخواستی بازار است شاهدیم که به تولیدکننده محتوا متنی، کارشناس تولید محتوا (متنی)، نویسنده محتوا، محتوانویس، محتوانگار هم می‌گویند. تولیدکنندگان سایر گونه‌های محتوا مانند محتوای گرافیکی، صوتی، ویدیویی و… هر کدام عنوان تخصصی خود را دارند و گرافیست، پادکستر، صداپیشه، فیلم‌ساز، موشن‌گرافیست و… خوانده می‌شوند؛ بنابراین اگر تولیدکننده محتوا را به تنهایی استفاده کنیم، بیشتر منظورمان تولیدکننده محتوای متنی یا نویسنده محتواست.

بازاریاب محتوا چه فرقی با تولیدکننده محتوا دارد؟

بیشتر محتواهایی که این‌روزها خواهان دارد محتواهایی است که کارکرد بازاریابی، برندینگ و فروش دارند. برای همین است که عنوان‌های شغلی مانند marketing content producer را در شبکه اجتماعی متخصصان (لینکدین) زیاد می‌بینیم. ما درباره چیستی بازاریابی محتوایی قبلا به‌طور مفصل صحبت کرده‌ایم و برای جمع‌بندی باید بگوییم که تولیدکننده محتوا نه همیشه اما در بیشتر مواقع، همان بازاریاب محتوایی است که با محتوای تولیدی‌اش مخاطب و مشتری را جذب و تبدیل به مشتری می‌کند.

وظایف تولیدکننده محتوا

نویسنده محتوا در هر حوزه و درباره هر موضوعی که می‌نویسد باید:

• دربارهٔ موضوع نوشته تحقیق کند و درباره‌ی هر آنچه می‌نویسد دارای دانش به‌روز باشد
• مبهم ننویسد و تلاش کند مطالب پیچیده را ساده بیان کند
• پاسخ پرسش‌های مختلف مخاطب را در نوشتهٔ خود بدهد
• متناسب با رسانه‌ای بنویسد که قرار است محتوا در آن منتشر شود 
• متناسب با مخاطبانی بنویسد که قرار است محتوا را مصرف کنند
• غلط‌های املایی و ویراستاری نداشته باشد

 چگونه کارشناس تولید محتوا شویم؟

کارشناس تولید محتوا باید اول از همه درست بنویسد. درست‌نویسی فراتر از دانش پایهٔ نگارش است که در مدرسه آموختیم! تولیدکننده محتوا باید بتواند پیام را درست تشخیص دهد تا بتواند آن‌را با بیانی ساده و صریح به واژگان تبدیل کند. دانستن دستور زبان و همچنین ویراستاری، گستردگی دامنهٔ واژگانی و آشنایی با اصطلاحات و ضرب‌المثل‌ها و ادبیات غنی فارسی می‌تواند ما را به یک کارشناس تولید محتوای درجه یک تبدیل کند اما این همه‌اش نیست!

آشنایی با اصول بازاریابی و برندینگ

برای ما که در دنیای بازاریابی محتوایی زندگی می‌کنیم دانستن اصول بازاریابی و برندینگ ضروری است. ما قرار است محتواهای بازاریابانه بنویسیم یعنی محتوایی که مبتنی بر شناخت ما از پرسونای مشتری و نیازها و نوع رفتار اوست. همچنین لازم است از برندینگ هم بدانیم تا بتوانیم در راستای ارزش‌ها و هویت هر برند برای آن محتوا تولید کنیم.

{با مهمترین کتاب‌های بازاریابی آشنا شوید}

مهارت سئو برای تولید محتوا

ما به‌عنوان کارشناس تولید محتوا متنی باید با دانش بهینه‌سازی متن‌ها برای رتبه آوردن در نتایج موتور جستجو آشنا شویم. نوشتن متن‌های سئو شده مهارتی است که با آموزش و تجربه به‌دست می‌آید. دانش SEO دانشی است که پیوسته به‌روز می‌شود و لازم است که ما خود را با تغییرات آن هماهنگ کنیم. تنها با فرض اینکه متن‌های ما قرار نباشد در اینترنت منتشر شود می‌توانیم قید رعایت اصول سئوی متن را در نوشتهٔ خود بزنیم.

درک مطلب و نوشتن به زبان انگلیسی

شاید لازم به گفتن نباشد که مهارت درک مطلب به زبان انگلیسی از مهارت‌های مهم یک تولیدکننده محتواست که در استخدام هم نقش مؤثری دارد. ما حتی اگر بخواهیم به فارسی بنویسیم هم مسیر تبدیل‌شدن‌مان به تولیدکننده محتوا از ترجمه می گذرد. بسیاری از حوزه‌های بازار و صنعت و همچنین  آموزش‌های بازاریابی محتوایی و تولید محتوا نیز به زبان انگلیسی منتشر می‌شود و گریزی از یادگیری آن نیست.
اگر مهارت نویسندگی یا صحبت به زبان انگلیسی هم داشته باشیم می‌توانیم با تولید محتوای انگلیسی کسب درآمد بیشتری کنیم.

 ویژگی‌های یک تولیدکننده حرفه‌ای محتوا چیست؟

تولیدکننده محتوا باید ریزبین باشد و مو را از ماست بکشد! این روزها مهارت مهم تفکر نقادانه نیز می‌تواند به تولیدکننده محتوا یاری برساند و نگاه او را در تحلیل مطالب و پیام‌ها دقیق‌تر و تحلیلی‌تر کند. برای کسب ویژگی ریزبینی هم تمرین‌های بسیاری وجود دارد که در بحث خلاقیت به آن پرداخته می‌شود.

توجه به موضوعات و خبرهای روز و ترندها یکی از منابع الهام در تولید محتوا است.

آگاهی از گونه‌های جدید محتوایی و به‌روز بودن در این حوزه نیز از ضروریات است. برای نمونه، چند وقتی است که بعضی از وب‌سایت‌ها نسخهٔ صوتی مقاله را هم تولید می‌کنند و آن‌را در همان صفحهٔ مقاله‌، منتشر می‌کنند.

مسیر شغلی تولیدکننده محتوا

مسیر تولیدکنندگی محتوا اگر از کارآموزی شروع شود می‌تواند مسیر بهینه‌ و مطمئنی باشد. به باور نویسنده، برای یک تولیدکننده محتوا که می‌خواهد وبلاگ‌نویس شود نوشتن دست‌کم ۲۰-۳۰ مقاله لازم است تا قلمش جان بگیرد. 

پس از مدتی خاک صحنهٔ محتوا خوردن می‌توانیم به یک کارشناس تولید محتوا و سپس به متخصص تولید محتوا ارتقای جایگاه پیدا کنیم. اگر با انواع محتواهای دیگر هم آشنا شویم و بتوانیم از قابلیت آنها در ارسال پیام‌هامان استفاده کنیم می‌توانیم کم‌کم به استراتژیست محتوا تبدیل شویم. در کنار اینها، مشاورهٔ تولید محتوا یا مشاورهٔ بازاریابی محتوا هم می‌تواند از جایگاه‌ها و فرصت‌های شغلی جذاب باشد.

اگر به مدیریت افراد علاقه داشته باشیم می‌توانیم به مدیر محتوا تبدیل شویم. مدیران محتوا هم از افراد کلیدی در بازاریابی محتوایی کسب‌وکارها هستند و از مشاغل پُراستخدام کسب‌وکارهای متوسط و بزرگ به‌حساب می‌آید.

دیگر مسیرهای شغلی تولیدکننده محتوا متنی

 مسیر شغلی تولیدکننده محتوا بسته به علاقهٔ هر نویسنده می‌تواند به سمت‌وسوهای مختلفی برود. اگر به تبلیغات علاقه‌مند باشیم می‌توانیم کم‌کم کپی‌رایتر هم بشویم. کپی‌رایتر کسی است که متن‌های کوتاه، اثربخش و تیتروار می‌نویسد و تخصصش نگارش متن‌های تبلیغاتی است. نگارش شعار، سناریوی تبلیغات ویدیویی و انتخاب نام هم از وظایف یک کپی‌رایتر است.

رشته‌های علوم انسانی و تولید محتوا

افراد باتجربه که خبرنگاری و کار در نشریات را در کارنامه دارند، در فضای دیجیتال و بازاریابی محتوایی هم معمولا به تولیدکنندگان محتوای متنی موفقی بدل می‌شوند. آنها که تجربهٔ سردبیری داشته باشند نیز می‌توانند مدیران محتوا یا استراتژیست‌های محتوا ارتقا یابند.

می‌توانیم بگوییم رشته‌های زیر، ارتباط و همبستگی خوبی با تولید محتوای متنی دارند:

• روزنامه‌نگاری
• ارتباطات
• روابط عمومی

اما دانشجویان ادبیات و رشته‌های زبان گاهی در قلمروی بازاریابی محتوایی به مشکل می‌خورند! به‌تجربهٔ کم نویسندهٔ این سطور، یک مشکل رایجی که بین افرادی که سابقهٔ نویسندگی ادبی دارند دیده می‌شود این است که نوشته‌هاشان معمولا خیلی داستانی و ذوقی می‌شود و دیگر حال‌وهوای بازاریابی و برندینگ را ندارد. چارهٔ کار چیست؟ اینکه مطالعهٔ روزانهٔ بیشتری در حوزهٔ ادبیات غیرداستانی داشته باشیم؛ مقاله‌های سایت‌های مختلف مانند متمم یا حتی ویکیپدیا را بخوانیم و اگر انگلیسی‌مان خوب است سری به مقالات وب‌سایت CMI بزنیم.

درآمد تولیدکننده محتوا

شوربختانه تولید محتوا متنی به زبان فارسی بااینکه نیاز زیادی به آن وجود دارد اما به‌دلایلی که خارج از موضوع این نوشته است، درآمد زیادی ندارد؛ مخصوصا در اوایل کار که هنوز شناخته‌شده نیستیم و برند شخصی قوی‌ای برای خود دست‌وپا نکرده‌ایم این مشکل بیشتر به‌چشم می‌خورد. شاید برای همین است که تولیدکننده‌ های محتوا به گرایش‌های تکمیلی مانند کپی‌رایتینگ، تولید محتوا به زبان‌های عربی یا انگلیسی، استراتژی محتوا یا سئو هم روی می‌آورند تا جبران درآمدی کنند.

آیندهٔ تولید محتوا و مسئله هوش مصنوعی 

هوش مصنوعی با سرعت بسیاری در حال یادگیری از انسان است و توانسته برخی تولیدات ذهنی ما مانند نوشتن، شعر گفتن، برنامه‌نویسی و طراحی گرافیکی را تقلید کند. همین حالا سرویس‌های پرشمار خارجی وجود دارند که می‌توانند برای ما مقاله بنویسند، شعار طراحی کنند، کپشن شبکهٔ اجتماعی بنویسند یا متن‌های یک صفحهٔ فرود سایت را با گرفتن اطلاعات کمی از ما به‌شکل قابل قبولی تولید کنند.

این مسئله هم می‌تواند عامل تهدیدی برای تولیدکنندگان محتوا باشد که هوش مصنوعی جای ما را تنگ کند و هم ابزاری برای کمک به نوشتن متن‌های خلاقانه و متفاوت‌تر ما باشد تا با ایده‌هایی که هوش مصنوعی می‌دهد متن‌های بهتری بنویسیم.

اگر به این حوزه علاقه دارید، دربارهٔ پروژه‌های openai در گوگل جستجو کنید.

کتاب‌ها و منابع آموزش تولید محتوا 

برای تبدیل شدن به یک تولیدکننده محتوا که در کارش تبحر دارد باید بیشتر از هر کاری به تولید محتوا بپردازیم. درست است که یادگیری اصول اولیهٔ تولید محتوا مهم است اما چون تولید محتوا یک مهارت است نیاز به تمرین مداوم دارد. دیدن نمونه‌‌محتواهای موفق و مشهور هم معمولا به خلاقیت و ایده‌پردازی در تولید محتوا کمک می‌کند. خواندن کتاب‌های داستان و جستار با هدف افزایش دایرهٔ واژگان یا دیدن فیلم‌های مختلف یا تبلیغات برتر دنیا یکی از منابع یادگیری و الهام برای یک تولیدکننده محتواست که دوست دارد در کارش از دیگران پیشی بگیرد.

غیر از تمرین، منابع زیر هم می‌توانند به تولید محتوای حرفه‌ای کمک کنند.

• کتاب «مثلث طلایی نوشتن برای مطبوعات» اثر دکتر توکلی، از انتشارات ثانیه که نسخهٔ الکترونیکش هم موجود است
• کتاب «ماشین محتوا» نوشتهٔ «دن نوریس» که راهنمایی عملی برای راه‌اندازی فرایند بازاریابی محتوایی است
• کتاب خوش‌خوان و طنزگونهٔ «مزخرفات فارسی» اثر رضا شکرالهی که نسخهٔ الکترونیک هم دارد دربارهٔ درست‌نویسی و اشتباهات رایج نگارشی و ویراستاری
• وب‌سایت emla.virastaran.org برای بررسی املای درست واژه‌ها و رعایت نیم‌فاصله‌ها

سخن پایانی 

تولید محتوا آن‌هم با ترکیب‌شدن با بازاریابی و ایجاد فرایند بازاریابی محتوایی، یکی از گرایش‌های پرطرفدار کسب‌وکاری در دنیای امروز است. ما در این نوشته بیشتر دربارهٔ تولیدکننده محتوای متنی، ویژگی‌ها، مسیر شغلی، درآمد و آیندهٔ او سخن گفتیم.

تولید کننده محتوا متنی اگر به موضوع نوشتهٔ خود آگاهی داشته باشد و قلم روانی هم داشته باشد، می‌تواند کم‌کم سری در سرها بلند کند و شناخته شود. شاید در ابتدای جادهٔ تولید محتوا، موفقیت مالی چندانی کسب نکنیم اما با ممارست و خلاقیت در تولید محتوا به‌جاهایی خوبی در بازار نسبتا بکر تولید محتوا در ایران خواهیم رسید. البته راه برای ورود به بازارهای جهانی هم باز است منتها نیاز به احاطه به زبان‌های دیگری مثل انگلیسی داریم.