تفاوت بازاریابی و مدیریت شبکه‌ های اجتماعی

آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که چرا حضور کسب‌وکار شما در شبکه‌های اجتماعی (Social Media) به نتایج مد نظرتان منجر نمی‌شود؟ شاید دلیل آن عدم تفکیک بین مدیریت شبکه‌ های اجتماعی (Social Media Management)  و بازاریابی شبکه‌های اجتماعی (Social Media Marketing) باشد. اگر تفاوت‌های این دو مفهوم را درک کنید، کلید موفقیت در دنیای دیجیتال در دستان شما قرار می‌گیرد. در این مطلب به بررسی تفاوت‌ها، فعالیت‌ها و اهمیت هر یک از این دو مفهوم می‌پردازیم تا بتوانید استراتژی مناسبی برای کسب‌وکار خود انتخاب کنید. با ما همراه باشید.

مدیریت شبکه‌ های اجتماعی چیست؟

مدیریت شبکه های اجتماعی شامل مجموعه‌ای از فعالیت‌هاست که با هدف حفظ و تقویت حضور آنلاین یک برند یا کسب‌وکار در پلتفرم‌های اجتماعی انجام می‌گیرد. شغل مدیریت شبکه‌های اجتماعی، فعالیت‌هایی مانند برنامه‌ریزی، تولید محتوا، زمان‌بندی پست‌ها، تعامل با مخاطبان، نظارت بر بازخوردها و تحلیل نتایج را شامل می‌شود.

برای موفقیت در مدیریت شبکه های اجتماعی، باید به هر پلتفرم به‌ صورت خاص نگاه کرد. چرا که هر شبکه اجتماعی نیازمند استراتژی خاص خود است. برای مثال، در پلتفرم‌هایی مثل لینکدین، محتوا باید حرفه‌ای و مرتبط با کسب‌وکار باشد. در مقابل، در مدیریت شبکه‌های اجتماعی مثل اینستاگرام، تمرکز بر محتوای بصری جذاب و سرگرم‌کننده مثل تصاویر و ویدئوهاست. اگر علاقه‌مند به آموزش تولید محتوا برای اینستاگرام با اصول حرفه‌ای هستید، حتما این مقاله را مطالعه کنید.

مدیریت شبکه‌ های اجتماعی شامل چه فعالیت‌هایی می‌شود؟

مدیریت شبکه‌های اجتماعی هنر هدایت و نظارت بر فعالیت‌های یک برند در پلتفرم‌های اجتماعی است. در واقع، می‌توان آن را مدیریت صدای برند دانست؛ جایی که هدف اصلی، برقراری ارتباط موثر و تقویت تعامل با کاربران است. مدیریت شبکه‌ های اجتماعی شامل چند بخش اصلی است:

1. تدوین استراتژی محتوا
2. تولید و انتشار محتوا
3. مدیریت تعاملات با مخاطب
4. نظارت و تحلیل داده‌ها
5. بررسی رقبا
6. استفاده از ابزارهای مدیریت محتوای شبکه‌های اجتماعی

در ادامه به بررسی هر یک از این بخش‌ها می‌پردازیم.

1. تدوین استراتژی محتوا: استراتژی محتوا در مدیریت شبکه‌های اجتماعی به معنای برنامه‌ریزی دقیق برای تولید، انتشار و مدیریت محتوایی است که به رشد برند و افزایش تعامل با مخاطبان کمک کند. برای هر پلتفرم، باید استراتژی محتوایی خاصی داشته باشید. این استراتژی شامل شناسایی دقیق مخاطبان، تعیین اهداف مشخص (مانند افزایش آگاهی از برند، جذب فالوئر یا افزایش فروش)، انتخاب نوع محتوای مناسب (آموزشی، سرگرم‌کننده، تبلیغاتی یا تعاملی) و زمان‌بندی انتشار پست‌ها بر اساس رفتار کاربران است.

2. تولید و انتشار محتوا: تولید محتوای جذاب و متناسب با هویت برند، به جذب مخاطب کمک می‌کند. اگر برندتان لوکس است، محتوایتان هم باید شیک و باکیفیت باشد و اگر برندتان جوان‌پسند است، باید محتوای شاداب و رنگارنگ تولید کنید تا توجه مخاطب هدف را جلب کند. این محتوا می‌تواند متنی، تصویری یا ویدیویی باشد. برای مثال، اگر یک برند لباس هستید، می‌توانید این محتواها را تولید کنید:

• • محتوای متنی: یک محتوای متنی درباره نکات مد روز یا پیشنهادهایی برای ست‌ کردن لباس‌ها
  • محتوای تصویری: عکس‌های حرفه‌ای از محصولات در محیط‌های مختلف یا با مدل‌های مختلف
  • محتوای ویدئویی: ویدئویی از پشت‌ صحنه تولید لباس‌ها یا ویدئوی آموزشی درباره نحوه مراقبت از لباس

3. مدیریت تعاملات با مخاطب: پاسخ به نظرات، پیام‌ها و پرسش‌های مخاطبان یکی از مهم‌ترین جنبه‌های مدیریت شبکه‌های اجتماعی است. این تعاملات باعث ایجاد ارتباط نزدیک‌تر با مخاطبان و افزایش وفاداری آن‌ها می‌شود. برای مثال تپسی در شبکه‌های اجتماعی خود به خصوص در اینستاگرام، به خوبی با مخاطبان خود تعامل کرده و به کامنت‌ها پاسخ می‌دهد.

4. نظارت و تحلیل داده‌ها: بررسی و تحلیل عملکرد محتواها و تعاملات به شما کمک می‌کند تا استراتژی‌های خود را بهبود دهید. استفاده از ابزارهای تحلیلی می‌تواند شما را در این زمینه یاری کند. ابزارهایی مثل:

• Hootsuite: این ابزار یکی از معروف‌ترین ابزارهای مدیریت شبکه‌های اجتماعی است که با استفاده از آن می‌توانید تعاملات مخاطبان با پست‌هایتان در پلتفرم‌های مختلف مثل توییتر را تجزیه‌ و تحلیل کنید. همچنین می‌توانید بفهمید که کدام پست‌ها بیشترین لایک، کامنت یا اشتراک‌گذاری را داشته‌اند.
• Instagram Insights: بخش تحلیلیِ اینستاگرام، داده‌های دقیقی درباره عملکرد پست‌ها و استوری‌های شما ارائه می‌دهد. مثلا می‌توانید ببینید که کدام محتوا بیشترین بازدید را داشته و بهتر است پست‌هایتان را بیشتر در چه زمانی از روز منتشر کنید.

5. بررسی رقبا: نظارت بر فعالیت‌های رقبا و تحلیل استراتژی‌های آن‌ها می‌تواند به شناسایی نقاط ضعف و قوت شما کمک کرده و فرصت‌های جدیدی برای رشد ایجاد کند؛ مثلا اگر در حوزه فروش آنلاین پوشاک فعالیت دارید، می‌توانید رقبا را در اینستاگرام و دیگر پلتفرم‌ها بررسی کنید. برندهایی مانند دیجی‌ استایل و مدیسه نمونه‌های موفقی هستند که استراتژی‌های مختلفی برای تعامل با مخاطبان خود دارند؛ مثل اینفلوئنسر مارکتینگ، تولید محتوای تعاملی و ارائه تخفیف‌های دوره‌ای. در حوزه خدمات آموزشی و دوره‌های آنلاین، پلتفرم‌هایی مانند فرانش و مکتب‌خونه از طریق محتوای ویدئویی آموزشی، برگزاری وبینار و ایجاد چالش‌های آموزشی با مخاطبان تعامل می‌کنند.

6. استفاده از ابزار مدیریت شبکه‌ های اجتماعی: برای بهینه‌سازی فرآیندها و صرفه‌جویی در زمان، استفاده از ابزارهای مدیریت شبکه‌‌ های اجتماعی ضروری است. این ابزارها امکان زمان‌بندی پست‌ها، پیگیری عملکرد و مدیریت تیم‌ها را فراهم می‌کنند:

• Buffer: به کمک این ابزار می‌توانید پست‌هایتان را برای پلتفرم‌های مختلف مثل توییتر و اینستاگرام زمان‌بندی کنید. همچنین، به‌ راحتی می‌توانید عملکرد پست‌ها را پیگیری کرده و تجزیه‌ و تحلیل کنید.
• Hootsuite: به کمک Hootsuite می‌توانید پست‌ها را برای چندین پلتفرم زمان‌بندی کنید. امکان مدیریت تیم‌های مختلف و بررسی گزارش‌های تحلیلی نیز وجود دارد.
• Later: این ابزار به‌ طور خاص برای زمان‌بندی پست‌ها در اینستاگرام بسیار مفید است. شما می‌توانید عکس‌ها و ویدئوها را به‌ راحتی بارگذاری کرده و برای هر روز و ساعت خاص زمان‌بندی کنید. علاوه بر این، Later امکان مشاهده عملکرد محتوا و تعاملات را نیز فراهم می‌کند.
• نوین هاب (NovinHub): این پلتفرم ایرانی مدیریت شبکه‌ های اجتماعی به کاربران کمک می‌کند تا پست‌های خود را در شبکه‌های اجتماعی مختلف زمان‌بندی و منتشر کنند. نوین هاب با ارائه آمار و تحلیل‌های دقیق، به بهبود استراتژی‌های محتوایی کمک می‌کند.
• نیوزباکس (Newsbox): نیوزباکس برای رصد و تحلیل سوشال مدیا طراحی شده است. با استفاده از این پلتفرم مدیریت شبکه‌ های اجتماعی ایرانی، می‌توانید کلمات کلیدی مورد نظرتان را در شبکه‌های اجتماعی مختلف پیگیری کرده و داده‌های مرتبط را تحلیل کنید. مثلا می‌توانید ببینید کاربران در شبکه‌های اجتماعی درباره برند شما چه می‌گویند.

بازاریابی شبکه‌های اجتماعی چیست؟

بازاریابی شبکه‌های اجتماعی به استفاده از پلتفرم‌های اجتماعی برای ترویج محصولات یا خدمات و برقراری ارتباط با مخاطبان گفته می‌شود. این نوع از بازاریابی فرصتی عالی برای کسب‌وکارهاست تا از طریق ارتباط مستقیم با مخاطبان، محصولات و خدماتشان را به روشی خلاقانه معرفی کنند و فروش خود را افزایش دهند.

بازاریابی شبکه‌های اجتماعی شامل چه فعالیت‌هایی می‌شود؟

وقتی مدیر شبکه‌های اجتماعی (Social Media Manager) مشغول حفظ و هدایت کشتی شبکه‌های اجتماعی است، بازاریاب شبکه‌های اجتماعی (Social Media Marketer) اطمینان حاصل می‌کند که کشتی به سمت درستی در حال حرکت است. بازاریابی شبکه‌های اجتماعی شامل فعالیت‌های زیر است:

1. شناسایی مخاطب هدف: قبل از اینکه هر محتوایی تولید کنید، باید بدانید که مخاطب هدفتان کیست و چه ویژگی‌هایی دارد. با شناخت پرسونای مخاطب، می‌توانید پیام‌هایی را تنظیم کنید که از طریق پلتفرم مناسب، به مخاطب هدفتان منتقل شود و بیشترین تاثیرگذاری را داشته باشد.

2. طراحی کمپین‌های بازاریابی: طراحی کمپین‌هایی که توجه مخاطب را جلب کند و عملکرد و اقدامی هدفمند را به دنبال داشته باشد، وظیفه بازاریاب شبکه‌های اجتماعی یا همان سوشال مدیا مارکتر است. چالش‌‌ها و کمپین‌های مختلفی که هر از گاهی در شبکه‌های اجتماعی، علی‌الخصوص توییتر می‌بینید، توسط بازاریابان شبکه اجتماعی طراحی و اجرا می‌شوند. برای مثال اخیرا برند Joy کمپینی برای معرفی محصولاتش در توییتر اجرا کرد و کاربران مختلفی درباره این بیسکوییت توییت کردند:

3. برگزاری کمپین‌های تبلیغاتی: طراحی و اجرای کمپین‌های تبلیغاتی با تخفیف‌ها یا جوایز ویژه در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند باعث جذب مخاطبان جدید و افزایش تعاملات شود.

بیشتر بخوانید: موفق ترین کمپین‌های دیجیتال مارکتینگ در دنیا

4. استفاده از هشتگ‌ها و کلمات کلیدی: استفاده صحیح از هشتگ‌ها و کلمات کلیدی به دیده شدن بیشتر محتوا کمک می‌کند. این کار باعث می‌شود که محتوا در جستجوهای مربوطه ظاهر شود و کاربران جدید با برند شما آشنا شوند. مثلا برند ویترین به عنوان یک فروشگاه آنلاین لوازم آرایشی، کمپین «کلید شانس» را با هشتگ‌های #یه_خرید_کوچیک_یه_شانس_بزرگ و #خرید_آپارتمان در شبکه‌های اجتماعی اجرا کرده است. در این کمپین، کاربران با انجام فعالیت‌هایی مثل خرید از فروشگاه‌، امتیاز جمع کرده و شانس برنده شدن یک آپارتمان در تهران را دارند.

5. اندازه‌گیری و بهینه‌سازی ROI: برای اندازه‌گیری و بهینه‌سازی نرخ بازگشت سرمایه (ROI) در بازاریابی شبکه‌های اجتماعی باید اقداماتی انجام دهید. ابتدا باید هزینه‌های مرتبط با کمپین‌ها، از جمله تبلیغات، تولید محتوا و نیروی انسانی را محاسبه کنید. سپس نتایج واقعی مانند افزایش فروش، تعداد سرنخ‌های جدید یا نرخ تعامل را ارزیابی کنید. برای بهینه‌سازی، نیاز به تحلیل دقیق داده‌ها و اجرای آزمایش‌هایی مانند تست A/B است تا مشخص شود کدام استراتژی‌ها بیشترین بازدهی را دارند. هدف این فرآیند، کاهش هزینه‌ها و افزایش اثربخشی کمپین‌های دیجیتال است.

6. بررسی میزان نرخ کلیک: نرخ کلیک یا CTR معیاری است که نشان می‌دهد چند درصد از افرادی که یک پست یا تبلیغ را دیده‌اند، روی آن کلیک کرده‌اند. این نرخ یکی از شاخص‌های کلیدی برای ارزیابی عملکرد تبلیغات و محتوای دیجیتال است که بالا بودن آن، جذابیت و ارتباط محتوای شما با مخاطبان هدف را نشان می‌دهد.

7. ارزیابی CPA :CPA یا هزینه به‌ ازای هر اقدام، معیاری است که نشان می‌دهد برای هر اقدام مورد نظر شما (مثل خرید، ثبت‌نام، دانلود اپلیکیشن یا پر کردن فرم) چقدر هزینه کرده‌اید. این شاخص به شما کمک می‌کند تا بفهمید تبلیغات شما در شبکه‌های اجتماعی چقدر موثر و مقرون‌به‌صرفه هستند.

تفاوت‌های بازاریابی و مدیریت شبکه‌ های اجتماعی

مدیریت شبکه‌ های اجتماعی مثل سرپرستی یک فروشگاه است. شما باید به طور مداوم به‌روزرسانی‌ها را انجام دهید، پست‌ها را زمان‌بندی کنید، با مخاطبان تعامل کنید و همه چیز را تحت کنترل داشته باشید؛ مثلا اگر در اینستاگرام پستی منتشر می‌کنید، مدیریت آن به معنی پاسخ به کامنت‌ها، بررسی عملکرد پست و برنامه‌ریزی برای پست‌های بعدی است.

اما بازاریابی شبکه‌های اجتماعی مثل تبلیغات در یک نمایشگاه است. در این شرایط، هدف شما بیشتر جذب مخاطب جدید و افزایش فروش است. شما از کمپین‌های تخفیف و هشتگ‌ها برای جلب‌ توجه بیشتر استفاده می‌کنید. به طور مثال برند جین وست ایران با هشتگ‌های #سرتاپانوشو و #کالکشن_عید در اینستاگرام، لباس‌های مخصوص فصل بهار را تبلیغ می‌کند تا بتواند توجه مخاطب خود را به دست بیاورد.

بازاریابی یا مدیریت، کدام یک برای کسب‌وکار شما مناسب‌تر است؟

برای انتخاب بین مدیریت شبکه‌ های اجتماعی و بازاریابی شبکه‌های اجتماعی، ابتدا باید نوع کسب‌وکار و هدف خود را مشخص کنید. هر کدام از این دو بخش ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند که می‌توانند به رشد کسب‌وکار شما کمک کنند. بیایید با هم بررسی کنیم که کدام‌یک برای شما مناسب‌تر است.

اگر هدفتان حفظ ارتباط و تعامل مستمر با مخاطبان است

اگر یک برند با دنبال‌کنندگان وفادار هستید یا می‌خواهید روابط طولانی‌ مدت با مشتریانتان برقرار کنید، مدیریت شبکه‌ های اجتماعی گزینه بهتری برایتان خواهد بود. مثلا اگر کسب‌وکار کوچکی دارید که به مشتریان خاصی خدمات می‌دهد، مثل یک فروشگاه آنلاین محصولات دست‌ساز، شما باید با مشتریانتان در تعامل باشید، نظرات آن‌ها را پاسخ دهید و پست‌های منظم بگذارید. این کار باعث می‌شود که ارتباط مستمری با مخاطبان برقرار کرده و آن‌ها را حفظ کنید.

اگر هدفتان افزایش فروش و جذب مشتری جدید است

اگر هدف شما بیشتر جذب مخاطبان جدید و افزایش فروش است، بازاریابی شبکه‌های اجتماعی گزینه بهتری است. این نوع فعالیت بیشتر بر روی تبلیغات، کمپین‌ها و استفاده از استراتژی‌های خاص برای جذب مخاطب جدید تمرکز دارد. اگر در حال راه‌اندازی یک محصول جدید یا کمپین ویژه هستید، سوشال مدیا مارکتینگ می‌تواند کمک زیادی به شما کند. مثلا اسنپ مارکت به تازگی یک مسابقه آشپزی به نام «آشمز» را با تعدادی از اینفلوئنسرهای اینستاگرامی برگزار کرد که محصولات مورد نیازشان برای آشپزی را از اسنپ مارکت تهیه می‌کردند. مشخصا هدف این کمپین افزایش فروش اسنپ مارکت و جذب مشتریان جدیدی بود که مخاطب اینفلوئنسرها بودند؛ اما از اسنپ مارکت خرید نمی‌کردند.

ترکیب بازاریابی و مدیریت شبکه‌ های اجتماعی

برای کسب‌وکارهای متوسط تا بزرگ، معمولا بهترین گزینه، ترکیب هر دو استراتژی است. شما به مدیریت شبکه‌های اجتماعی نیاز دارید تا روابط خود را با مشتریانتان نگه دارید و به طور منظم با آن‌ها تعامل کنید. در حالی‌ که به بازاریابی شبکه‌های اجتماعی هم نیاز دارید تا مخاطبان جدیدی جذب کنید و فروش خود را افزایش دهید.

یک برند بزرگ مثل دیجی کالا را در نظر بگیرید. این برند ممکن است از مدیریت شبکه‌ های اجتماعی برای انتشار محتواهای روزمره و تعامل با مشتریان فعلی استفاده کند. همچنین ممکن است همزمان با استفاده از بازاریابی در اینستاگرام، تبلیغات ویژه‌ای برای جذب مشتریان جدید راه‌اندازی کند.

انتخاب بین بازاریابی و مدیریت شبکه‌های اجتماعی، بستگی به هدف و نیازهای خاص کسب‌وکار شما دارد. اگر مطمئن نیستید که ترکیب این دو استراتژی به شما کمک می‌کند یا خیر، این سه موضوع را با دقت بررسی کنید:

1. ارزیابی اهداف کسب‌وکار 

قبل از ورود به دنیای شبکه‌های اجتماعی، داشتن درک روشنی از هدفتان برای دستیابی به موفقیت ضروری است. حتما به این سوال مهم پاسخ دهید: آیا به دنبال افزایش آگاهی از برند، افزایش فروش یا تقویت تعامل با مخاطبان هستید؟ مدیریت شبکه‌ های اجتماعی بر حفظ و ایجاد روابط با مخاطبان شما تمرکز دارد؛ در حالی‌ که هدفِ بازاریابی شبکه‌های اجتماعی، ترویج محصولات و خدمات است. دانستن هدف نهایی به شما کمک می‌کند تصمیم بگیرید که کدام رویکرد برای کسب‌وکار شما بهترین است.

2. تعیین مخاطب هدف 

برای شناسایی مخاطب هدف، ابتدا باید تحقیقات بازار انجام دهید. این شامل تحلیل رقبا، نظرسنجی از مشتریان بالقوه و مصاحبه با مشتریان فعلی است. در مرحله بعدی با بررسی داده‌های جمعیتی مانند سن، جنسیت، درآمد و موقعیت جغرافیایی، می‌توانید تصویر واضح‌تری از مخاطبان خود به دست آورید. این اطلاعات به شما کمک می‌کند تا بفهمید چه کسانی بیشترین نیاز را به محصول یا خدمات شما دارند. ساخت پرسونای خریدار نیز به شما کمک می‌کند تا یک تصویر خیالی از مشتری ایده‌آل خود ایجاد کنید.

برای مثال دیجی‌کالا با استفاده از داده‌های سنی، جنسیتی و جغرافیایی کاربران خود، پرسوناهای مختلفی برای مشتریانش ایجاد کرده و به هر گروه، محصولات مخصوص به آن‌ها را ارائه می‌دهد. مثلا یک پرسونا ممکن است دانشجوی جوانی باشد که به دنبال خرید لپ‌تاپ با قیمت مناسب است؛ در حالی که پرسونای دیگر یک خانم خانه‌دار باشد که قصد خرید لوازم آشپزخانه باکیفیت را دارد.

3. ایجاد تعادل بین مدیریت و بازاریابی

در نهایت حتما به این موضوع مهم فکر کنید:

اگر مدیریت شبکه‌ های اجتماعی قلب حضور آنلاین شماست، بازاریابی شبکه‌های اجتماعی در حکم عضله به حساب می‌آید. شما برای داشتن عملکرد موثر به هر دو نیاز دارید. چرا که مدیریت درست شبکه‌های اجتماعی، ارتباط مداوم شما با مخاطبانتان را تضمین می‌کند و بازاریابی در پیشرفت برند شما نقش حیاتی دارد. این موضوع مثل یک رقص تانگوی ظریف روی لبه بازاریابی و مدیریت شبکه‌ های اجتماعی است. زمانی که به‌ درستی به هر دوی آن‌ها پرداخته شود، نتایج  شگفت‌انگیزی در انتظار کسب‌وکار شما خواهد بود.

سخن پایانی

در این مقاله، به بررسی تفاوت‌ها و ویژگی‌های مدیریت شبکه‌های اجتماعی و بازاریابی شبکه‌های اجتماعی پرداختیم. به شما با توجه به نیازهای خاص کسب‌وکارتان می‌توانید از هر کدام یا ترکیب هر دو استفاده کنید. اگر به دنبال حفظ ارتباط با مشتریان فعلی هستید، مدیریت شبکه‌ های اجتماعی برای شما مناسب‌تر است؛ اما اگر هدفتان جذب مخاطب و فروش بیشتر است، بازاریابی شبکه‌های اجتماعی انتخاب بهتری برایتان خواهد بود. اگر تجربه‌ای در مدیریت یا بازاریابی شبکه‌های اجتماعی داشتید یا سوالی در این زمینه دارید، در کامنت‌ها با ما به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول